محمود مصدق - صبح روز هفدهم مهرماه سال 89 بود. هنوز بحث حفاظت از منابع طبیعی و احداث جاده از دل جنگل ابر تمام نشده بود که براحتی می‌شد احساس شادی و امیدواری وصف‌ناشدنی را در چهره تک تک خبرنگارانی که در نخستین جلسه مطبوعاتی دکتر علی سلاجقه ریاست سابق سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری حضور یافته بودند دید و از آن لذت برد.

وی در راستای منافع کشور و مردم بصراحت با احداث جاده در جنگل ابر مخالفت کرد و بر ضرورت تشکیل وزارتخانه‌ای مستقل برای منابع طبیعی فریاد زد.

سرانجام اتفاق افتاد
سرانجام در یازدهم مردادماه 90 اتفاق تلخی که خیلی از دوستداران منابع طبیعی از وقوع آن هراس داشتند، افتاد و وزیر وقت جهاد کشاورزی مهر عزل بر حکم مدیری زد که به گواه بسیاری از کارشناسان، خبرنگاران و فعالان این حوزه جزو معدود مدیران موفقی بوده که سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری طی سالهای اخیر به خود دیده است. بدین ترتیب مهندس «اورنگی» با حکم خلیلیان- وزیر جهاد کشاورزی- عهده‌دار مدیریت منابع طبیعی کشور شد، اما این‌بار و در همان جلسه نخست مطبوعاتی وقتی پرسشهای خبرنگاران به بحث جاده در جنگل ابر کشید، وی گفت که «مصوبه دولت است» باز به آسانی قابل پیش‌بینی بود که سرنوشت جاده یاد شده در جای دیگری رقم خورده است و نباید با آن مخالفتی شود. شاید بر همین اساس بوده که موضع سازمان جنگلها به عنوان متولی اصلی حفظ جنگل ها تغییر یافت و با وزارت راه- سازمان محیط زیست و بعضی از مسؤولان همسو شد، به گونه‌ای که برخلاف نخستین مصوبه استانی دولت که فقط به تکمیل و مرمت محور قدیمی ابر اشاره داشت مسیر جدیدی به عنوان کنارگذر در این محور طراحی و از بیست و هشتم خردادماه گذشته یعنی دقیقاً کمی پس از اظهارات مهندس محمدی‌زاده رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست مبنی بر اینکه برای احداث جاده در جنگل ابر هیچ مشکلی وجود ندارد و سازمان محیط زیست بر اجرای آن نظارت کامل دارد عملیات اجرایی این پروژه آغاز و در این راستا انواع درختان نایاب و چند صد ساله ریشه کن شد.
اخبار ضد و نقیض مسؤولان از شمار درختان قطع شده در این منطقه بهشت‌گونه و روایتهای گوناگون از کیفیت ساخت جاده در این ناحیه، نگرانی و تجمع اعتراض‌آمیز دوستداران محیط زیست را برانگیخته است.
رئیس سازمان جنگلها چند روز پیش در حالی شمار درختان قطع شده در جنگل حفاظت شده ابر را 465 اصله دانست که دو روز قبل از آن، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شمار درختان قطع شده در این طرح را تنها 32 اصله اعلام کرده و گفته بود برخلاف برخی ادعاها مبنی بر احداث جاده‌ای عریض در جنگل ابر، مجوز احداث جاده روستایی درجه دو به عرض پنج متر در این جنگل صادر شده است.
با این همه پرسش اینجاست ضرورت احداث جاده در جنگل ابر چقدر است و یا اصولاً پس از احداث این جاده چه اتفاقاتی در این منطقه خوش آب و هوا خواهد افتاد و در خاتمه اینکه اگر منافع ملی ایجاب می کند اجرای این پروژه یا پروژه‌های مشابه آن متوقف شود، مردم چه کار باید انجام دهند.

پیامدهای منفی و درازمدت جاده جنگل ابر مطالعه شود
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: اگر چه قطع درختان در جنگل ابر به منظور احداث جاده جای بحث دارد و باید بررسی‌های لازم درخصوص آن صورت گیرد، اما با توجه به تجربه ساخت در جنگلهای شمال که نتیجه همگی آنها نشان می‌دهد پیامدهای منفی آنها بیشتر از نتایج مثبت بوده است، بنابراین اکنون مشکل بزرگتر این است که پس از احداث جاده یاد شده چه شرایطی برای جنگل‌ها و منابع طبیعی این منطقه پیش خواهد آمد.
دکتر هادی کیا دلیری در همین راستا با تأکید بر اینکه احداث جاده پیامدهای نامطلوبی برای جنگل ابر خواهد داشت، می افزاید: در ایران هر جا به نام توسعه روستا جاده‌ای احداث شد آن منطقه محل نفوذ اشخاصی گردید که با انگیزه سودجویی درگیر زمین‌خواری و ویلاسازی شدند.
به عبارت بهتر با احداث جاده، روستا از حالت روستا بودن خارج می‌شود. پس با احداث جاده در جنگل ابر این منطقه هم به دلیل بهره‌مندی از زیبایی و آب و هوای بسیار مناسب نظر افراد زیادی را به خود جلب می‌کند، در این صورت آنان سعی می‌کنند با تهیه ملک اقدام به ویلاسازی کنند.
وی درخصوص میزان نیاز به داشتن جاده جدید در جنگل ابر می‌گوید: اصلاً به احداث چنین جاده‌ای نیاز نیست. یعنی با اینکه اهالی هر روستایی براساس معیارهای خود می‌گویند که احداث جاده نیاز است، اما به لحاظ علمی و تخصصی باید عرض کنم که همان شش جاده‌ای که دسترسی مردم منطقه و در روستای ابر و شیرین آباد را به شهرستانهای شاهرود و علی آباد فراهم می‌کنند، کافی است و احداث جاده جدید ضرر زیادی در سطح ملی- البته در درازمدت- در پی خواهد داشت که باید این موضوع مطالعه شود.
کیا دلیری درخصوص تغییر دیدگاه ناگهانی سازمان جنگلها و همچنین آغاز زود هنگام اجرای پروژه احداث جاده ابر، می گوید: اینکه چرا سازمان منابع طبیعی که تا چند ماه پیش مخالف احداث جاده ابر بود ناگهان موافقت خود را با احداث جاده در جنگل ابر اعلام می‌کند دلیل منطقی ندارد که مسؤولان این سازمان باید اظهارات صریح و روشنی در این رابطه داشته باشند، ضمن اینکه درخصوص شروع زمان پروژه مذکور هم - که قرار نبود به این زودی‌ها باشد- متولیان مربوطه باید به افکار عمومی توضیح بدهند.
با آینده مردم منطقه بازی می‌شود
عضو هیأت علمی دانشگاه منابع طبیعی گیلان نیز در گفت‌و گو با قدس احداث جاده از جنگل ابر را موجب تخریب بیشتر این جنگل می‌داند و می‌گوید: جنگل ابر از دوره سوم زمین شناسی بر جای مانده و دارای درختان ارس و سرخدار است که پیشینه‌ای چند هزار ساله دارند بعبارت بهتر حدود 500 هکتار از جنگل ابر پوشیده از درخت سرخدار است که در دنیا از لحاظ وسعت مشابهی ندارد. با این حال این رویشگاه بسیار شکننده است چون هم از شمال و هم از البرز جنوبی مورد تخریب قرار گرفته است و اگر یک جاده دیگر در آن احداث شود تخریب آن تشدید می‌شود که این خود اختلالات اکوسیستمی ایجاد می‌کند که آثار آن در دراز مدت آشکار می‌شود.
دکتر کامبیز طاهری با اشاره به اینکه برخی از مسؤولان در توجیه احداث جاده مسایل اقتصادی را مطرح می‌کنند، تصریح می‌کند: اگر به این موضوع به صورت اقتصادی صرف نگاه شود شاید احداث جاده در جنگل ابر برای کوتاه مدت نیاز باشد، اما در دراز مدت پیامدهای بسیار منفی‌ای به همراه خواهد داشت، بنابراین در بخش اقتصادی به مسایل محیط زیست باید به صورت بلند مدت نگاه کرد. طاهری با تأکید بر اینکه با وجود برخورداری سه روستای خاک پیرزن، ابر و شیرین آباد از جاده نباید جاده جدیدی در جنگل ابر زده شود، می‌گوید: در مسایل زیست محیطی بعضی از مسؤولان کشور نگاه بلند مدت ندارند، از این رو مردم ما هم به مانند مردم بسیاری از کشورها که از قانون جلوترند و مانع اجرای پروژه‌هایی می‌شوند که پیامدهای منفی در آینده دارند باید با کسب آگاهی بیشتر در این راه گام بردارند.
این استاد دانشگاه معتقد است؛ ناآگاهی مردم کشور نسبت به مسایل زیست‌محیطی به اجرای بعضی از پروژه‌ها از جمله احداث جاده در جنگل ابر که اختلالات اکوسیستمی در پی‌دارد، کمک می‌کند و می افزاید: باید مردم را آگاه کرد که دارد با آینده آنها و فرزندانشان بازی می‌شود.
وی در همین راستا به نقش مثبت رسانه‌ها اشاره و تصریح می‌کند: اگر چه رسانه‌ها درخصوص خطرات مسایل زیست محیطی زیاد تلاش کردند، اما چون وضعیت خطر را بزرگ نشان نداده‌اند نتیجه مطلوبی به دست نیامد، بنابراین رسانه‌های مختلف کشور باید خطر را بزرگ نشان دهند، در این صورت مردم هم منافع بلند مدت خود را در نظر می‌گیرند.
وی درخصوص پیگیری حقوقی قطع درختان در جنگل ابر می‌گوید: می‌توان از طریق دستگاه قضایی این موضوع را پیگیری کرد.
در همین راستا محمدرضا تابش رئیس کمیسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌و گو با خبرگزاری مهر می‌گوید: بحث‌ها و دستهای اقتصادی در پشت پرده احداث جاده در جنگل ابر وجود دارد. وی با اشاره به اینکه گویا مسؤولیت بررسی موضوع احداث جاده در جنگل یاد شده به عهده استاندار گذاشته شده است، می‌افزاید: وظیفه استاندار ایجاد امنیت، اشتغال و رسیدگی به مسایل سیاسی است و بررسی موضوع جاده در جنگل ابر به عنوان یک موضوع تخصصی جزو وظایف سازمان جنگلها و سازمان محیط زیست است.
«تابش» واگذاری تصمیم‌گیری درباره احداث جاده در جنگل ابر به استاندار گلستان را کار غیرتخصصی می‌داند و می‌گوید: این تصمیم به‌نوعی فرافکنی در این موضوع است، بنابراین هر مرجعی که به طبیعت تعرض کرده باید مورد مؤاخذه قرار گیرد و مسؤولان دستگاه قضایی نیز نباید در این رابطه بیکار باشند.
دور نمای جنگل ابر
به هر حال از هم اکنون می‌توان سرنوشت تلخی را برای جنگل ابر متصور بود و برای آن اشک حسرت ریخت، زیرا با دست بیعتی که متولیان به اصطلاح حافظ محیط زیست و منابع طبیعی با راه‌سازان و سایر اشخاص پشت پرده داده‌اند بی گمان اجرای پروژه یاد شده در سریع‌ترین زمان به پایان خواهد رسید، تا یک زیست بوم دیگر به بهانه اتصال راحتی سه روستا به یکدیگر و یا به شهرستانهای شاهرود و آزادشهر یک زیست بوم منحصر به فرد دیگر محل جولان سودجویان و زمین‌خواران شود و در همان حال بر همه تصمیم‌گیران کشور ثابت شود که برای حفظ منابع طبیعی به یک وزارتخانه مستقل و مدیران شجاع و متخصص نیاز است.